Nhân tháng 11, bàn về chuyện đau khổ của ông Gióp trong cựu ước và các bài học có thể rút ra. ………………………………………………………………Vũ Nhuận Sydney Đời là bể khổ. Tiền đề này nghe quen quen, dường như ai cũng có thể đồng ý. Chẳng thế mà đời người, ai cũng phải trải qua các giai đoạn Sinh – Lão – Bệnh – Tử. Trong bốn mốc điểm này, dường như Lão – Bệnh – Tử là những điều chẳng ai muốn. Riêng chuyện Sinh Ra cứ coi là chuyện vui đi, vì Happy Birthday mà, thế nhưng có mấy đứa trẻ chào đời mà không khóc. Qua kinh nghiệm bản thân, nhan nhản trước mắt thiếu gì những trường hợp đau khổ. Đau khổ ở khắp mọi nơi. Đau khổ không phân biệt nam nữ già trẻ hay mầu da nước tóc. Thậm chí câu nói – có tính chất an ủi - của cha ông là “ở hiền gặp lành” xem ra không phải là một chân lý bất di bất dịch. Trời có mắt hay trời không có mắt? Thiếu gì những trường hợp tội lỗi xấu xa, gian xảo biển lận vẫn sống trơ trơ. Tội ác và trừng phạt của văn hào Nga Dostoevsky cần phải đặt lại. Tuy nhiên đối với những người tin vào Đức Kitô, chúng ta có thể lấy câu chuyện của ông Gióp trong cựu ước để xem có thế rút ra đựợc những bài học nào cho mình hay không. Câu chuyện của ông Gióp bắt đầu như thế này : ‘Xưa ở
đất Út có một người tên là Gióp. Ông là một con người vẹn toàn và ngay thẳng,
kính sợ Thiên Chúa và lánh xa điều ác. Ông sinh được bảy người con trai và ba
người con gái. Ông có một đàn súc vật gồm bảy ngàn chiên dê, ba ngàn lạc đà,
năm trăm đôi bò, năm trăm lừa cái và một số rất đông tôi tớ. Ông là người giàu
có nhất trong số các con cái Phương Đông. Các con trai ông có thói quen luân
phiên tới nhà nhau tiệc tùng và cho người đi mời ba cô em gái đến ăn uống với
họ. Mỗi khi hết vòng tiệc tùng, ông Gióp cho gọi họ đến để thanh tẩy họ; rồi ông
dậy thật sớm, dâng lễ toàn thiêu cho mỗi người trong họ, vì ông tự nhủ:
"Biết đâu các con trai ta đã chẳng phạm tội và nguyền rủa Thiên Chúa trong
lòng! " Lần nào ông Gióp cũng làm như thế. Rồi Satan rút lui khỏi nhan ĐỨC CHÚA. Vậy một
ngày kia, các con trai con gái ông đang ăn tiệc uống rượu ở nhà người anh cả
của họ, thì một người đưa tin đến nói với ông Gióp: "Trong lúc bò của ông
cày ruộng và lừa cái ăn cỏ bên cạnh, dân Sơ-va đã xông vào cướp lấy; còn các
đầy tớ, chúng dùng gươm giết chết, chỉ có mình tôi thoát nạn về báo cho ông
hay." Người ấy còn đang nói thì một người khác về thưa: "Lửa của
Thiên Chúa từ trời giáng xuống đã đốt cháy chiên dê và đầy tớ; lửa đã thiêu rụi
hết, chỉ có mình tôi thoát nạn về báo cho ông hay." Người này còn đang nói
thì một người khác về thưa: "Người Can-đê chia thành ba toán ập vào cướp
lấy lạc đà; còn các đầy tớ, chúng dùng gươm giết chết, chỉ có mình tôi thoát
nạn về báo cho ông hay." Người ấy còn đang nói, thì một người khác về
thưa: "Con trai con gái ông đang ăn tiệc uống rượu trong nhà người anh cả
của họ, thì một trận cuồng phong từ bên kia sa mạc thổi thốc vào bốn góc nhà;
nhà sập xuống đè trên đám trẻ; họ chết hết, chỉ có mình tôi thoát nạn về báo
cho ông hay." "Thân
trần truồng sinh từ lòng mẹ, tôi sẽ trở về đó cũng trần truồng. ĐỨC CHÚA đã ban
cho, ĐỨC CHÚA lại lấy đi: xin chúc tụng danh ĐỨC CHÚA! " Qua đến chương 2, ĐỨC CHÚA cho phép Satan thử thách thêm lòng tin của ông Gióp sau khi Satan thưa với ĐỨC CHÚA: "Da đổi da! Tất cả những gì người ta có, người ta đều sẵn sàng cho đi để cứu mạng sống mình. Ngài cứ thử giơ tay đánh vào xương vào thịt nó xem, chắc chắn là nó sẽ nguyền rủa Ngài thẳng mặt! " ĐỨC CHÚA phán với Satan : "Được, nó thuộc quyền ngươi, nhưng ngươi phải tôn trọng mạng sống nó." Ông Gióp ngồi giữa đống tro, lấy mảnh sành mà gãi. Bấy giờ, vợ ông bảo: "Ông còn kiên vững trong đường lối vẹn toàn của ông nữa hay thôi? Hãy nguyền rủa Thiên Chúa và chết đi cho rồi! " Nhưng ông Gióp đáp lại: "Cả bà cũng nói như một mụ điên. Chúng ta đón nhận điều lành từ Thiên Chúa, còn điều dữ, lại không biết đón nhận sao? " Trong tất cả những chuyện ấy, ông Gióp không để cho môi miệng thốt ra lời tội lỗi. Ba người bạn của ông Gióp nghe biết tất cả những tai hoạ xảy ra cho ông, liền kéo đến, mỗi người từ xứ sở của mình, Ê-li-phát người Tê-man, Bin-đát người Su-ác, Xô-pha người Na-a-mát. Họ bàn nhau đến để chia buồn và an ủi ông. Từ xa, họ ngước mắt nhìn, nhưng chẳng nhận ra ông. Họ bật khóc; mỗi người xé áo mình ra và rắc tro lên đầu. Rồi họ ngồi xuống đất, bên cạnh ông, suốt bảy ngày đêm, chẳng nói với ông một lời, vì họ thấy rằng nỗi đau khổ của ông quá lớn. Chuyện ông Gióp là câu chuyện đời thường của một người dường như không có vận may, liên tục bị đời bạc đãi thống khổ, không thể ngoi lên được. Qua câu chuyện của ông Gióp chúng ta có thể rút ra được những bài học nào để có thể vượt qua thử thách.
Bài học thứ nhất : Chúa Biết
Một trong số những cảm nhận nhức nhối nhất khi bị thử thách lúc gặp đau khổ là cô độc. Chúng ta muốn Chúa biết những gì chúng ta đang bị thử thách vì tin rằng khi Ngài biết chắc chắn Ngài sẽ can thiệp. Trong tin mừng thánh Luca, Chúa nhắc nhở các môn đệ của Ngài :
"Thầy nói cho anh em là bạn hữu của Thầy được biết: Anh em đừng sợ những kẻ giết thân xác, mà sau đó không làm gì hơn được nữa. Thầy sẽ chỉ cho anh em biết phải sợ ai: hãy sợ Đấng đã giết rồi, lại có quyền ném vào hoả ngục. Thật vậy, Thầy nói cho anh em biết: anh em hãy sợ Đấng ấy. Năm con chim sẻ chỉ bán được hai hào, phải không? Thế mà không một con nào bị bỏ quên trước mặt Thiên Chúa. Ngay đến tóc trên đầu anh em cũng được đếm cả rồi. Anh em đừng sợ, anh em còn quý giá hơn muôn vàn chim sẻ”.
Khi gặp tai ương hoạn nạn, bị bách hại hà hiếp, chúng ta tin rằng Chúa biết điều đó. Điều hết sức quan trọng là chúng ta phải xác tín điều đó để chống trả cảm nghĩ cô đơn, cô độc thường xảy đến trong những giờ phút bị thử thách. Chúng ta có thể than vãn rằng chẳng có ai biết những gì đang xảy ra cho chúng ta. Thế nhưng Chúa biết, Đức Kitô biết. Chính Ngài đã trải nghiệm điều đó. “Vị Thượng Tế của chúng ta không phải là Đấng không biết cảm thương những nỗi yếu hèn của ta, vì Người đã chịu thử thách về mọi phương diện cũng như ta, nhưng không phạm tội. Bởi thế, ta hãy mạnh dạn tiến lại gần ngai Thiên Chúa là nguồn ân sủng, để được xót thương và lãnh ơn trợ giúp mỗi khi cần”. (Thư Do Thái 4:15-16).
Mặc dầu ông Gióp thoạt đầu có thể không hiểu lý do tại sao tất cả những điều đó xảy ra cho ông, thế nhưng ông ý thức mạnh mẽ là Chúa biết điều đó. Ông không ta thán, không nguyền rủa - như Satan tiên đoán. Ngược lại khi vợ bảo hãy nguyền rủa, thì ông đáp lại: "Cả bà nữa cũng nói như một mụ điên. Chúng ta đón nhận điều lành từ Thiên Chúa, còn điều dữ, lại không biết đón nhận hay sao? "
Bài học thứ hai : Chúa giới hạn sự thử thách
Khi đọc sách ông Gióp, chúng ta biết rằng trong khi Chúa cho phép Satan gây tổn hại cho ông, thế nhưng Ngài đặt ra giới hạn. Satan không được phép vượt qua giới hạn đó. Ngay từ đầu chúng ta biết các thử thách của ông đều có giới hạn. Thoạt tiên Chúa giới hạn việc Satan gây tổn hại cho sức khỏe của ông. Satan có thể làm đủ chuyện, nhưng không được đụng đến tính mạng của ông. Trong vấn đề này xem ra chúng ta có lợi thế hơn ông Gióp. Vì rằng khi trải qua các thử thách, ông nào hay biết là giữa Chúa và Satan có ‘chuyện thương lượng’. Ông không hề hay biết là Chúa đặt giới hạn cho Satan trong các màn thử thách. Khi chúng ta gặp nghịch cảnh, chúng ta cần phải tin rằng có thể có những ‘màn thương lượng sau hậu trường’ như vậy. tuy nhiên chúng ta lại không biết mức độ của các giới hạn đó, kể cả thời gian và cường độ.
Nói cho cùng chuyện thử thách là chuyện của Chúa.
Bài học thứ ba: Không tìm kiếm sự bênh vực
Có thể đây là một trong số những bài học nhức nhối nhất mà chúng ta cần phải xác tín. Đó là ông Gióp muốn Chúa bênh vực ông trước mặt bạn bè. Thế nhưng Chúa lại diễu cợt ông đến độ ông khó lòng chấp nhận, như trong đoạn 30 câu 1 và câu 9.
‘Giờ đây, tôi bị những người ít tuổi hơn nhạo cười, cha ông họ từng bị tôi khinh dể và xếp vào hạng chó canh bầy vật’.
‘Giờ đây tôi thành cớ cho họ chê cười, nên đề tài cho họ đàm tiếu’.
Khi một người bạn là Elihu giải thích – thay cho Chúa - là những thử thách đều khác nhau và Thiên Chúa có cái lý của Người khi đưa ra những thử thách, đôi khi vượt trên sự hiểu biết của chúng ta. Trong khi đó, ông Gióp xác tín sự trong trắng của mình và sự đối xử bất công. Trong một thời gian dài ông không thể dẹp bỏ ý nghĩ đó. Ông tìm cách tự biện hộ trước những lời lên án của bạn bè. Khi làm như vậy ông không nhìn thấy những lãnh vực cần phải thăng tiến trong cuộc đời của ông.
Một lần nữa, Chúa chứng tỏ Người có cái lý của Người khi cho phép những thử thách xảy ra. Khi chúng ta bị thử thách, thánh Giacôbê khuyến khích chúng ta xin Chúa ban ơn khôn ngoan. ‘Nếu ai trong anh em thiếu đức khôn ngoan, thì hãy cầu xin Thiên Chúa, Người sẽ ban cho. Vì Thiên Chúa ban cho mọi người cách rộng rãi, không quở trách’(Giacôbê 1:5). Nếu chúng ta thành thật xin điều đó thì ngài sẽ ban cho chúng ta. Cho dầu thử thách có như thế nào, chúng ta vẫn có thể thăng tiến. Ngay chính Đức Kitô cũng học hỏi qua thử thách. ‘Dầu là Con Thiên Chúa, Người đã phải trải qua nhiều đau khổ mới học được thế nào là vâng phục’ (Do Thái 5:8). Thiên Chúa muốn chúng ta thăng tiến. Dó đó, chúng ta cần phải tu sửa mỗi ngày để kích thích sự thăng tiến như thánh Gioan viết : ‘Cành nào gắn liền với Thầy mà không sinh hoa trái, thì Người chặt đi; còn cành nào sinh hoa trái, thì Người cắt tỉa cho nó sinh nhiều hoa trái hơn’. (Gioan 15:2)
Bài học thứ tư : Không thắc mắc TẠI SAO?
Là con người, chúng ta ai cũng muốn mọi chuyện đâu vào đó. Chúng ta muốn thế giới phải có ý nghĩa. Thế nhưng vì muốn mọi chuyện phải có ý nghĩa mà đôi khi chúng ta đánh mất trọng tâm. Đó là cách thức mà những người bạn của ông Gióp đã chọn lựa. Người bạn đầu tiên lên tiếng là ông Eliphaz. Ông này nói :
Xin
anh nhớ kỹ: Có ai vô tội mà phải tiêu vong?
Trong sự suy nghĩ đó mà 3 người bạn của ông Gióp là Eliphaz, Bildad và Zophar – ai cũng đều tin là trong qúa khứ chắc là ông đã làm một điều gì đó xấu xa tồi bại đến độ nay phải đền tội. Họ đều tin là phải có một lý do nào đó. Vì thế họ ép ông phải thú tội với họ. Thế nhưng hơn ai hết ông Gióp biết mình chẳng làm điểu gì sai trái đến độ phải chịu thử thách đến như vậy. Chính ông cũng có lúc đặt câu hỏi tại sao. Một trong những điều mà chúng ta khó lòng có thể chấp nhận đó là không thể giải thích ngọn nguồn các khổ đau. Điều xấu không chỉ xảy ra cho người xấu. Ông đặt câu hỏi này trong đoạn : 21:7–13
‘Tại
sao kẻ gian ác vẫn sống nhởn nhơ,
Trong cuộc đời này, có biết bao câu hỏi tại sao. Sự chấp nhận sẽ dẫn chúng ta đến bài học thứ năm.
Bài học thứ 5 : TIN TƯỞNG TUYỆT ĐỐI
Không ai phủ nhận là ông Gióp đã rơi vào tình trạng chán chường thất vọng. Cả cuộc đời ông bị đảo ngược hoàn toàn. Tài sản bị mất. Người thân cũng không còn, qua một loạt tai ương xảy đến. Nay sức khỏe thể xác của ông cũng kiệt quệ. Tại sao? Ông bối rối, bực tức vì không tìm ra giải đáp cho những tai ương dồn dập đó. Thế nhưng trong tận cùng thất vọng và nghi nan ông đã tuyên xưng lòng tin sâu thẳm được ghi lại trong đoạn 13 câu 15: ‘Người có thể giết tôi, nhưng tôi vẫn tin vào Người’.
Trong đoạn 19, chúng ta đọc được những lời ai oán trên môi của ông :
‘Hãy biết rằng chính Thiên Chúa đã gia hại tôi và đã phủ tôi trong màng lưới của Người. Tôi có la hét bị ức hiếp, không trả lời, tôi có kháng cáo, chẳng có công lý. Người đã xây tường bít lối để tôi khỏi qua, và Người đã đặt tối tăm trên mọi nẻo đường tôi đi. Người đã lột hết vinh dự của tôi, Người đã cất khỏi đầu tôi, vương miện; Người đánh tôi sụp đổ mọi bề, niềm hy vọng tôi, Người đã nhổ đi như nhổ cây.
Tôi biết, phải, tôi biết, Ðấng chuộc tôi vẫn sống, và cuối hết, Ngài sẽ đứng dậy trên bụi đất. Và sau khi người ta hủy diệt lớp da này của tôi, thì chính trong thịt tôi, tôi sẽ nhìn ngắm Thiên Chúa. Chính tôi sẽ nhìn ngắm Người, phải, chính tôi! mắt tôi sẽ thấy Người, chính Người, và Người sẽ không còn xa lạ’.
Việc tin vào Chúa có thể dễ dàng nếu mọi chuyện diễn ra một cách tốt đẹp. Nếu thế giới chung quanh ta đều xoay vần có lý sự thì chuyện tin vào chúa có khó khăn gì. Thế nhưng khi mọi chuyện đảo lộn, thì chính trong tình huống vô vọng đó mới thấy được niềm tin thực sự của chúng ta.
Một trong những điều mà Satan không bao giờ biết được là động lực của ông Gióp. Satan cứ tưởng là ông Gióp chỉ phục tùng Chúa khi nào yên ổn. Satan tin chắc rằng nếu sự yên ổn đó bị lấy đi thì ông sẽ trở mặt, thậm chí mắng nhiếc và nguyền rủa. Thế nhưng Satan đã lầm. Ông Gióp kính sợ Thiên Chúa mà không cầu lợi. Ông tin yêu và phục tùng Chúa từ đáy lòng. Niềm tin của ông vẫn đặt để nơi Chúa cho dầu trong lúc cảm thấy bị bỏ rơi. Bài học niềm tin tuyệt đối là một trong những khía cạnh hết sức quan trọng mà chúng ta có thể rút ra được trong bất cứ thử thách nào.
Bài học thứ 6 : Dường như Chúa thưởng cả người LÀNH lẫn kẻ DỮ. Cuộc đời xem ra bất công. Có những người chỉ làm ra vẻ phục tùng, họ xấu xa, biển lận, nham hiểm, thế nhưng cuộc sống của họ vẫn tốt đẹp, thuận buồm suối gió. Còn những người thực tâm phục tùng kính sợ thì lại gặp đủ thứ trở ngại khó khăn. Chính ông Gióp cũng nhận ra điều đó :
‘Nhà cửa chúng yên hàn, không biết đến kinh hãi, và ngọn roi của Thiên Chúa chẳng động đến mình chúng. Bò mộng của chúng truyền giống chẳng hề sai sẩy; Bò cái của chúng sinh đẻ chẳng trụy thai’ (21:9–10).
Thế nhưng đến ngày sống lại, Chúa sẽ thưởng kẻ công chính và trừng phạt kẻ xấu xa gian tà. Cuối cùng với ông Gióp:
‘Yavê đã gia tăng gấp đôi tất cả những gì Gióp đã có. Tất cả anh em, chị em và tất cả bằng hữu xưa lại tìm đến ông, và họ đã ăn bánh với ông trong nhà ông. Họ chia buồn và an ủi ông về tất cả khốn đốn mà Yavê đã gởi đến cho ông. Mỗi người đã tặng ông một đồng tiền bạc và một chiếc nhẫn bằng vàng.Và Yavê đã chúc lành cho tình trạng mới của Gióp hơn cả tình trạng cũ. Ông có 14.000 chiên và 6.000 lạc đà, ngàn cặp bò và ngàn lừa cái’.
Xét về lâu về dài, người biết vâng phục, biết kính sợ sẽ được trọng thưởng và kẻ bất tuân sẽ bị trừng phạt. Nước trời sẽ là phần thưởng lớn lao nhất, còn kẻ bất phục tùng sẽ bị chúc dữ.
Bài học thứ 7 : Thăng tiến khi nhận biết điều Chúa dạy.
Chỉ khi ông Gióp ý thức được những bài học mà Chúa muốn ông rút tỉa, thì ông mới bắt đầu thăng tiến từ những thử thách. Thiên Chúa nhìn toàn cảnh bức tranh. Người muốn chúng ta trở nên giống Người. Ông Gióp là một con người mẫu mực, thế nhưng cũng có khuyết điểm. Khuyết điểm của ông là dám tự nhận là người công chính hơn Thiên Chúa. Thế nhưng, ông đã mau ý thức thân phận của mình và nhận ra sự toàn năng của Thiên Chúa. Ông nói với Người :
‘Vì
thế, điều đã nói ra, con xin rút lại,
Sau tất cả những thử thách, bài học quan trọng là biết khiêm nhường và biết xót thương. Thiên Chúa đã khôi phục tài sản cho ông khi ông biết cầu nguyện cho người khác.
‘Vậy ĐỨC CHÚA đã khôi phục tài sản cho ông Gióp, khi ông chuyển cầu cho các bạn của mình. ĐỨC CHÚA đã tăng gấp đôi những gì ông Gióp đã có trước kia’ (42:10)
Rút tỉa được những bài học trên là chìa khóa để chúng ta thăng tiến, thoát bóng tối của cuộc sống và bước vào ánh sáng.
Thử thách có thể làm cho chúng ta trở nên cay đắng hơn hay trở nên tốt hơn: điều đó tùy thuộc nơi chúng ta!
Vũ Nhuận khai triển bài viết của Susan Neiman |
Trang Chinh > Bài Viết của Thành Viên >